سید محمد بطحائی رئیس سازمان امور اجتماعی کشور در گفت‌وگو با ایسنا، نتایج رصد و پایش آسیب‌های اجتماعی در کشور را تشریح کرد و با بیان اینکه آمار شاخص ترکیبی وضعیت اجتماعی کشور بزودی ارائه می‌شود، گفت: با ارائه آمار این شاخص‌ها می‌توانیم قضاوت‌های دقیق و کارشناسی نسبت به پیشرفت و پسرفت شهرستان‌ها و استان‌ها نسبت به وضعیت قبلی خود در حوزه وضعیت اجتماعی داشته باشیم.
بطحائی به رصد و پایش آسیب‌های اجتماعی کشور در سازمان امور اجتماعی اشاره کرد و در مورد نتایج این پایش‌ها و اولویت‌بندی آسیب‌ها، گفت: یکی از مهم‌ترین آسیب‌هایی که نه تنها در کشور ما بلکه در تمام دنیا نگرانی ایجاد کرده اعتیاد به مواد مخدر است و متأسفانه این‌گونه در ذهن افراد جا افتاده که مصرف مواد مخدری چون گل، ماری جوآنا و موادی شبیه این نوع، اعتیادآور نیست و به غلط این تصور در بین افکار عمومی و به ویژه جوانان و نوجوانان جا افتاده است.
اعتیاد؛ چالش اصلی کشور
وی گفت: در برخی موارد، مصرف این نوع مواد آثار مخرب بسیار خطرناک‌تری از مواد مخدر معروفی دارد که همه می‌شناسیم، بنابراین اعتیاد در رتبه‌بندی نتایج پایش‌ها و رصد آسیب‌های اجتماعی یکی از مهم‌ترین آسیب‌هایی است که ما به دنبال کاهش و حل آن هستیم.
بطحائی با اشاره به اینکه در مورد مباحث اعتیاد و مصرف مواد مخدر با ستاد مبارزه با مواد مخدر به عنوان سازمان تخصصی این امر همکاری داریم، اظهار کرد: در این راستا به دنبال روش‌های جدید برای کاهش مصرف هستیم به طوری که راهکارهایی در سال جاری در ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور اجرا خواهد شد تا میزان مصرف مواد مخدر کاهش پیدا کند.
رئیس سازمان امور اجتماعی کشور با ابراز تأسف از اینکه میزان مصرف مواد مخدر علی‌رغم برنامه‌های فراوانی که در کشور به اجرا در آورده‌ایم، همچنان سیر صعودی دارد، گفت: تأکید می‌کنم که در دنیا مصرف مواد مخدر به عنوان یک چالش وجود دارد؛ به طوری که سالانه ۳۰۰ میلیون نفر از مردم جهان بین سنین ۱۵ تا ۶۰ سال مصرف‌کننده مواد مخدر هستند، یعنی حدود شش درصد جمعیت گروه سنی ۱۵ سال به بالا تا ۶۰ سال یک‌بار مواد مخدر را مصرف کرده‌اند که در کشور ما متأسفانه روند مصرف مواد مخدر رو به تزاید است.
الکل؛ تهدید نوظهور میان جوانان
وی دومین مورد از آسیب‌های اجتماعی حاصل نتایج رصد و پایش آسیب‌ها در وزارت کشور را استفاده از الکل اعلام کرد و افزود: متأسفانه مصرف الکل در کشور در بین جوانان و نوجوانان اشاعه پیدا کرده و با افسوس باید گفت که بسیاری از افرادی که الکل مصرف می‌کنند اطلاعات لازم از آسیب‌ها و خطرات مصرف این مواد را ندارند و استفاده از الکل‌ها و نوشیدنی‌های الکلی غیرمتعارف آثار روحی و صدمات جسمی فراوان و حتی مرگ را به دنبال دارد.
طلاق؛ آسیب اجتماعی رو به تزاید
بطحائی سومین آسیب مورد رصد و پایش در سازمان امور اجتماعی کشور که نظم خانواده و جامعه را برهم می‌زند، طلاق دانست و گفت: میزان طلاق در کشور رو به تزاید است؛ البته خوشبختانه سرعت سیر صعودی طلاق زیاد نبوده، اما باز هم برای کشور ما در حوزه مدیریت اجتماعی جزو موضوعاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
انتشار اطلس آسیب‌های اجتماعی در سال جاری
رئیس سازمان امور اجتماعی کشور با اشاره به اینکه همه ساله اطلس آسیب‌های اجتماعی منتشر می‌شود، اظهار کرد: ما به عنوان مرکز رصد، اطلس آسیب‌های اجتماعی کشور را احصا و آماده کرده‌ایم که آخرین آن در ماه‌های گذشته منتشر و برای تصمیم‌سازی و مدیریت مسائل اجتماعی بر اساس واقع‌گرایی در اختیار مراجع تصمیم‌گیر قرار داده‌ایم.
وی ادامه داد: اطلس آسیب‌های اجتماعی در سال جاری در سطوح ملی، استانی و همچنین در سطح شهرستان منتشر شده است تا فرمانداران به عنوان مسئولین اتاق وضعیت استان خود بتوانند موقعیتشان را تشخیص دهند که در مقایسه با شهرستان‌های دیگر در کدام یک از این آسیب‌ها وضعیت بحرانی دارند و یا در کدام آسیب‌ها شرایط وضعیت مناسب‌تری دارند تا بر اساس این شناخت بتوانند برای مسائل اجتماعی شهرستان برنامه‌ریزی و طراحی عملیاتی داشته باشند.
کاهش نزاع‌های دسته‌جمعی و خشونت خانگی
وی به دیگر رتبه‌بندی آسیب‌های اجتماعی در رصد و پایش‌های صورت گرفته اشاره کرد و گفت: موضوع «خودکشی» از دیگر مواردی است که مورد رصد قرار می‌گیرد و متأسفانه افراد این اقدام را با توجه به مشکلات و اختلالات روحی، شخصیتی، اجتماعی و خانوادگی انجام می‌دهند و اگر تا پیش از این تعدادی از افراد برای ترساندن دیگران اقدام به خودکشی می‌کردند، امروزه شاهد هستیم که تعداد بیشتری از افراد به قصد مرگ اقدام به خودکشی می‌کنند.
به گفته بطحائی، برخی از شاخص‌ها و آسیب‌های اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته روند کاهشی دارند؛ به طوری که آمار نزاع‌های دسته‌جمعی روند کاهشی داشته و سیر نزولی به خود گرفته است. همچنین آمارهای مربوط به فرار از خانه و ناهنجاری‌های این‌چنینی و خشونت خانگی رو به کاهش بوده است.
ارائه شاخص‌های ترکیبی وضعیت اجتماعی کشور، بزودی
رئیس سازمان امور اجتماعی کشور یکی از اقداماتی که در سال جاری این سازمان شروع کرده است و تا چند هفته آینده اولین خروجی آن مشخص می‌شود، ارائه آمار شاخص ترکیبی وضعیت اجتماعی کشور دانست و ادامه داد: چنانچه آسیب‌ها را در کنار هم قرار دهیم و بخواهیم آماری از شاخص ترکیبی وضعیت اجتماعی (شاخص‌های سلبی آسیب‌ها و ایجابی‌ها همچون نشاط اجتماعی، امید به آینده و انسجام ملی) ارائه دهیم، می‌توان مشخص کرد که کدام استان در حال حاضر وضعیت بدتری دارد و یا کدام شهرستان وضعیت بحرانی دارد. همچنین می‌توان برآورد کرد که آیا شهرستانی نسبت به مرحله قبل خود وضعیت بهتری دارد یا در شرایط بدتری به سر می‌برد.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه رسیدن به این نتایج حاصل دسترسی به شاخص‌های ترکیبی است، افزود: برای اولین بار خوشبختانه این شاخص ترکیبی در دست تهیه و تولید است و تا هفته‌های آینده اولین نتایج آن اعلام خواهد شد که بر اساس این شاخص می‌توانیم قضاوت‌های دقیق و کارشناسی نسبت به پیشرفت و پسرفت شهرستان‌ها و استان‌ها نسبت به وضعیت قبلی خود در حوزه وضعیت اجتماعی داشته باشیم.
کاهش سرمایه اجتماعی و فاصله از نشاط اجتماعی
بطحائی درباره اقدامات سازمان امور اجتماعی برای ایجاد نشاط در جامعه نیز گفت: یک واقعیتی را باید مطرح کرد و آن این است که با کاهش سرمایه‌های بیشتری روبرو هستیم؛ بر اساس آخرین پایش‌های اجتماعی که در سال جاری انجام داده‌ایم، سرمایه اجتماعی در سطح کلان ۲۶.۵ درصد است که این عدد در سال ۱۳۹۷، ۳۳ درصد بوده و از سال ۱۴۰۰ تا سال ۱۴۰۴ کاهش ملموسی نداشتیم. در نهایت سرمایه‌های اجتماعی ما بالا نیست و آمار ۲۶.۵ درصد بسیار رقم نگران‌کننده‌ای است.
وی افزود: وقتی نشاط اجتماعی را به دلایل مختلف تحت نظر قرار ندادیم و مورد توجه قرار نگرفت، مشکلات زیادی را به همراه دارد. منظور از نشاط اجتماعی اقدامات غیرقابل قبول یا ایجاد تشنج در جامعه نیست، بلکه رفتارهای اجتماعی است که می‌تواند امید به آینده را در جامعه زنده کند و امید را با رعایت تمام اصول و هنجارهای موجود افزایش دهد.
ابلاغ بخشنامه نشاط اجتماعی به فرمانداران
وی ادامه داد: در فروردین ماه امسال مصوبه‌ای به فرمانداران ابلاغ شد که طبق این مصوبه، تمام دستگاه‌های مختلف ذی‌ربط به ویژه وزارت ارشاد، پس از جلسات متعدد، بخشنامه‌ای تحت عنوان نشاط اجتماعی تدوین و ابلاغ کردند. به طوری که در هر شهرستان با توجه به فرهنگ، آداب و رسوم محلی، رویدادهایی برگزار شود.
البته در دو ماه محرم و صفر شتاب آن کاهش یافت و در ماه ربیع بخشنامه‌ای که مولفه‌های مختلف نشاط اجتماعی در آن اشاره شده بود، دوباره مطرح شد و با محوریت فرمانداران و همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط و سمن‌ها، این رویدادها که می‌توانند چهره شهر را تغییر دهند، اجرا شد.
رضایت شهروندان و اهمیت انسجام اجتماعی
رضایت شهروندان از اوضاع کشور طبق آخرین پیمایش ۲۵.۵ درصد اعلام شد. بطحائی تاکید کرد: برای افزایش این میزان رضایت باید به دور از تنگ‌نظری و سلیقه‌محوری و با محوریت قانون با دل مردم راه بیاییم و با اتکا بر فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی، علاوه بر امیدآفرینی و نشاط، به انسجام اجتماعی توجه ویژه داشته باشیم.
وی از فرمانداران خواست تا بخشنامه سازمان امور اجتماعی برای ایجاد نشاط اجتماعی را مجدداً بر روی میز قرار داده و اقدامات لازم را انجام دهند.
حاشیه‌نشینی؛ نگاه تازه دولت
بطحائی حاشیه‌نشینی را از جمله طرح‌هایی دانست که مدت زمان زیادی است جمهوری اسلامی سعی کرده است برطرف کند و تصریح کرد: در این زمینه موفقیت‌هایی داشته‌ایم، اما به نقطه مطلوب نرسیده است. کانون بسیاری از آسیب‌ها، مراکز حاشیه‌نشین شهرها هستند.
وی افزود: دستاوردهای پیشین وجود دارد اما کافی نبوده و اخیراً با تاکید رئیس جمهور بر موضوع محله‌محوری، موضوع حاشیه‌نشینی دوباره در دستور کار قرار گرفته و از زاویه دیگری به آن نگاه می‌کنیم.
رئیس سازمان امور اجتماعی کشور ادامه داد: برنامه جدید با استفاده از نهادهای مربوطه و ایجاد همگرایی، خدمات ارائه شده به مناطق حاشیه‌نشین را مشخص و با اطلاع دستگاه‌های مربوطه می‌کند تا از موازی‌کاری جلوگیری شود و هزینه‌ها در حوزه‌هایی که اولویت ندارند صرف نشود.
وی تصریح کرد: بارها اقداماتی که در مناطق حاشیه‌نشینی صورت گرفته بدون مطالعه و همکاری دستگاه‌ها، تنها باعث هدررفت هزینه شده است. اهالی محل نیز معتقد بودند که هزینه‌ها باید با نظر آنان و هماهنگی دستگاه‌ها انجام شود.
ساماندهی اتباع و کاهش آسیب‌ها
بطحائی بیان کرد: کانون اصلی هماهنگی، تخصیص منابع و خدمات به مناطق و اولویت‌هاست. به عنوان نمونه، اقدام وزارت کشور برای بازگشت اتباع به کشورشان باعث کاهش آسیب‌ها شده است. وقتی تراکم اتباع در نقطه‌ای کاهش پیدا کند، آسیب‌ها نیز کاهش می‌یابد و ساماندهی، توزیع امکانات و نظارت آسان‌تر می‌شود.
وی در پایان افزود: در برخی کلانشهرها خروج اتباع غیرقانونی که اختلال ایجاد کرده بودند، باعث کاهش مشکلات شده و امیدوار است این مسیر ادامه یابد تا تکریم و احترام به همه انسان‌ها، به ویژه برادران و خواهران افغانستانی که به کشور ما مهاجرت کرده‌اند، حفظ شود.
نظر شما